Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w wyroku z 8 października 2022 r. (sygn. akt I SA/Lu 311/21) uwzględnił skargę spółki, która nie zgadzała się z wysokością naliczonego jej podatku od nieruchomości.
Ze stanu faktycznego sprawy wynikało, iż pomimo złego stanu technicznego i nieujmowania budynków w księgach rachunkowych spółki, nie przeprowadzono ich faktycznej likwidacji i nie dokonano rozbiórki. W ocenie organu, przeznaczenie budynków do rozbiórki, ich nieprzydatność do użytkowania, czy zły stan techniczny nie wystarczają by uznać, że dany obiekt nie stanowi budynku w rozumieniu ustawy o podatkach i opłatach lokalnych i nie podlega opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości. Organ w wydanej decyzji podkreślał, że bez znaczenia jest także zwrócenie się przez stronę o ekspertyzę rzeczoznawcy i wystąpienie o nakaz rozbiórki, skoro taka decyzja nie została wydana, a obiekty nie zostały rozebrane. Jak twierdził w tej spornej sprawie organ podatkowy, opodatkowanie budynków nie jest uzależnione od wpisania ich do ewidencji gruntów i budynków, ale od ich faktycznego istnienia.
Zdaniem spółki, budynki niemieszkalne powinny być opodatkowane stawką przewidzianą dla budynków pozostałych (art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. e ustawy o podatkach i opłatach lokalnych), a nie dla budynków związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. W ocenie organu, spółka była w spornym okresie przedsiębiorcą, jest użytkownikiem wieczystym gruntów i właścicielem budynków i budowli, co potwierdzają dane zamieszczone w ewidencji gruntów i budynków oraz deklaracji na rok 2003.
Sporne nieruchomości były ujmowane w księgach rachunkowych spółki, były wykazywane w deklaracjach podatkowych za wcześniejsze okresy. Były one także faktycznie wykorzystywane do prowadzenia działalności gospodarczej, a rezygnacja z ich faktycznego wykorzystania do tej działalności podyktowana była ich złym stanem technicznym. Strona na spornych nieruchomościach nie wykonywała innej działalności, która nie mogłaby być uznana za działalność gospodarczą, w świetle ustawy o podatkach i opłatach
lokalnych. Wszystkie te okoliczności - zdaniem organu - pozwalały przyjąć, że opisane nieruchomości były związane z prowadzoną działalnością gospodarczą.
W ocenie WSA w Lublinie w sprawie organy podatkowe były zobligowane do dokonania rzetelnej oceny, czy w danym przypadku miało miejsce związanie, znajdujących się w posiadaniu spółki, gruntów i budynków z jej działalnością gospodarczą (w całości bądź w określonej części). W tym celu należy przede wszystkim ustalić, czy spółka w omawianym roku podatkowym ujawniała nieruchomości w ewidencji środków trwałych, poddawała amortyzacji, czy też wreszcie rozliczała wydatki związane z nieruchomością w kosztach uzyskania przychodów. Skoro z powyższych okoliczności wynikało, że stan budynków mógł wyłączać możliwość prowadzenia w nich działalności gospodarczej, to na tym etapie sprawy wnioski organów obydwu instancji odnośnie do potencjalnej możliwości prowadzenia w spornych nieruchomościach działalności gospodarczej należy uznać za gołosłowne. Ponadto sąd wskazał, iż co prawda "względy techniczne" od 1 stycznia 2016 r. nie determinują już możliwości zakwestionowania związku nieruchomości z działalnością gospodarczą podatnika, niemniej wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 24 lutego 2021 r. (SK 39/19) otworzył możliwość analizowania każdego przypadku pod kątem zarówno faktycznego, jak również potencjalnego związku nieruchomości z działalnością gospodarczą podatnika. Jeśli więc nieruchomość z przyczyn obiektywnych i niezależnych od podatnika nie może być wykorzystywana do prowadzenia przez niego działalności gospodarczej, winno zostać to wzięte pod uwagę przy ocenie istnienia potencjalnego związku nieruchomości z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą.
Przy ponownym rozpatrzeniu sprawy Sąd zobligował organy podatkowe do podjęcia adekwatnych czynności wyjaśniających, zmierzających do ustalenia, czy opisana działka gruntu w całości czy w części (jakiej) zajęta była w roku podatkowym 2019 na działalność gospodarczą spółki, czy znajdują się na niej budynki, czy w całości czy jedynie w części (jakiej) budynki te wykazywały z tą działalnością nawet potencjalny związek. Co istotne organy zostały zobligowane, w stanie prawnym ukształtowanym przez wyrok TK z 24 lutego 2021 r., SK 39/19, do dokonania rzetelnej oceny, czy w danym przypadku miało miejsce tylko "przejściowe" niewykorzystywanie przez podmiot gospodarczy nieruchomości (lub jej części) determinowane wyłącznie strategią działania przedsiębiorcy, czy istnieją inne, obiektywne, niezależne od podatnika przeszkody i okoliczności wyłączające możliwość wykorzystywania nieruchomości do prowadzenia działalności gospodarczej lub kontynuowanie działalności gospodarczej. Jest to niezbędne dla ustalenia, czy skarżąca zasadnie została obciążona podatkiem od nieruchomości według stawek podwyższonych w świetle powoływanego wyroku TK.
W ocenie sądu trzeba podkreślić, że jeżeli podatnik twierdzi, że dana nieruchomość nie ma związku z jego działalnością, nie jest, a nawet nie może być w niej wykorzystywana, to organ podatkowy obowiązany jest rozważyć takie argumenty, a w razie potrzeby przeprowadzić też dodatkowe postępowanie dowodowe i odnieść się do tej kwestii w podejmowanym rozstrzygnięciu.
