Z dniem 1 stycznia 2023 r. w ustawie o podatku akcyzowym weszły w życie korzystne zmiany ograniczające obowiązki dokonywania rejestracji, składania deklaracji oraz prowadzenie ewidencji ilościowych w związku z wytwarzaniem i zużywaniem energii elektrycznej przez podmioty produkujące energię elektryczną z generatorów o łącznej mocy nieprzekraczającej 1 MW.

W obowiązującym do końca roku stanie prawnym podmiot wytwarzający i zużywający energię elektryczną z generatorów o łącznej mocy nieprzekraczającej 1 MW zobowiązany jest do składania deklaracji właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego za kwartalny okres rozliczeniowy w terminie do 25. dnia drugiego miesiąca następującego po kwartale, w którym powstał obowiązek podatkowy (tj. zużyto wytworzoną energię elektryczną). Z kolei w sytuacji gdy energia elektryczna była dostarczana do instalacji połączonych i współpracujących ze sobą, służących do przesyłania tej energii przepisy ustawy nakładały obowiązek prowadzenia stosownej ewidencji ilościowej energii elektrycznej.

Jak wynika z treści nowelizowanych przepisów ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie ułatwienia, zgodnie z którym podmioty produkujące energię elektryczną z generatorów o łącznej mocy nieprzekraczającej 1 MW, która jest zużywana przez te podmioty (pod warunkiem że od wyrobów energetycznych wykorzystywanych do produkcji tej energii elektrycznej została zapłacona akcyza w należnej wysokości), nie muszą wykazywać ilości zużytej przez nich energii elektrycznej objętej zwolnieniem od akcyzy w deklaracjach podatkowych.

Co istotne pakiet deregulacyjny objął również obowiązki ewidencyjne, tak oto od nowego roku podmioty produkujące energię elektryczną z generatorów o łącznej mocy nieprzekraczającej 1 MW, która jest zużywana przez te podmioty, nie muszą prowadzić ewidencji, pod warunkiem że od wyrobów energetycznych wykorzystywanych do produkcji tej energii elektrycznej została zapłacona akcyza w należnej wysokości. W przypadku jednostki samorządu terytorialnego łączną moc generatorów produkujących energię z odnawialnych źródeł energii w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii ustala się odrębnie dla każdej z jednostek organizacyjnych jednostki samorządu terytorialnego. W odróżnieniu od dotychczasowego stanu prawnego nie będą więc prowadzić ewidencji podmioty produkujące tę energię, jeśli jest ona dostarczana do instalacji połączonych i współpracujących ze sobą, służących do przesyłania tej energii. Nie będą też prowadzić tej ewidencji jednostki samorządu terytorialnego produkujące energię z odnawialnych źródeł energii i ją zużywające, jeśli ustalona łączna moc generatorów dla każdej z jednostek organizacyjnych jednostki samorządu terytorialnego nie przekroczy 1 MW.

Pozostałe zmiany w podatku akcyzowym wprowadzone od 01.01.2023 r. dotyczą m.in.:

- wprowadzeniu szczególnej zasady określania właściwości miejscowej naczelników urzędów skarbowych w sprawach dotyczących uprawnionego wysyłającego, gdy podmiot ten prowadzi działalność gospodarczą i podlega już obowiązkowi rejestracyjnemu, jako podmiot wykonujący czynności podlegające opodatkowaniu akcyzą lub czynności z wykorzystaniem wyrobów akcyzowych objętych zwolnieniem od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie.

- uproszczenia obowiązku składania deklaracji kwartalnych. W konsekwencji zmiany dla zadeklarowania nabycia wewnątrzwspólnotowego wyrobów wymienionych w załączniku nr 2 do ustawy, objętych zerową stawką akcyzy znajdujących się poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy, będzie miała zastosowanie kwartalna deklaracja,

- ujednolicenie regulacji w zakresie zasad składania deklaracji od nabycia wewnątrzwspólnotowego wyrobów akcyzowych, do których nie ma zastosowania procedura zawieszenia poboru akcyzy. W jej efekcie w przypadku nabycia wewnątrzwspólnotowego wyrobów węglowych przez finalnego nabywcę węglowego podatnik nie będzie wykazywał tego nabycia w deklaracji uproszczonej, o której mowa w art. 78 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku akcyzowym,

- doprecyzowania przepisów dot. stosowania zbiorczego e-DD zarówno w odniesieniu do przypadków, w których podmiot odbierający, do/od którego przemieszczane są wyroby akcyzowe, posiada kilka miejsc odbioru jak i rodzajów potwierdzeń stosowanych poza system EMCS PL2.

- przedłużono możliwość prowadzenia ewidencji i innej dokumentacji w postaci papierowej do dnia 31 grudnia 2023 r.,

- przesunięcie terminu wejścia w życie zmian związanych z wdrożeniem Systemu AIS/IMPORT na 1 grudnia 2023 r.,

- rozszerzenia przypadków, w których nie ma konieczności spełnienia dodatkowych warunków uzyskania zezwolenia na prowadzenie składu podatkowego typu magazynowego przez podmiot prowadzący skład podatkowy, w którym produkuje wyroby akcyzowe.

- wydłużenia do dnia 31 grudnia 2029 r. zwolnienia od akcyzy dla samochodów osobowych stanowiących pojazdy hybrydowe zasilane energią pochodzącą z zewnątrz o pojemności silnika spalinowego nieprzekraczającej 2000 cm³ (pojazdy hybrydowe typu plug-in),

- utrzymania braku obowiązku składania deklaracji w przypadku nabycia wewnątrzwspólnotowego alkoholu etylowego całkowicie skażonego, po wdrożeniu przepisów dyrektywy horyzontalnej, tj. po dniu 13 lutego 2023 r.

- wprowadzenie e-SAD od 13 lutego 2023 r.