Mocą ustawy z dnia 24 listopada 2016 r. o zmianie niektórych ustaw w celu przeciwdziałania wykorzystywaniu sektora finansowego do wyłudzeń skarbowych (Dz. U. z dnia 29 grudnia 2017 r. poz. 2491), z dniem 13 stycznia 2018 r. do ustawy o VAT wprowadzono m.in. art. 96b określający zasady prowadzenia "Wykazów podmiotów, co do których nie dokonano rejestracji, podmiotów wykreślonych oraz podmiotów, których rejestracja została przywrócona".

Wykazy te zawierają następujące listy podmiotów:

- dla których naczelnik urzędu skarbowego nie dokonał rejestracji (zgodnie z art. 96 ust. 4a),

- które zostały wykreślone przez naczelnika urzędu skarbowego z rejestru jako podatnicy VAT(zgodnie z art. 96 ust. 9 albo 9a)

- których rejestracja jako podatników VAT została przywrócona (zgodnie z art. 96 ust. 9h-j).

Wykazy udostępniane są w BIP MF: http://www.mf.gov.pl/krajowa-administracja-skarbowa/dzialalnosc/wykaz-podmiotow-niezarejestrowanych-oraz-wykreslonych-i-przywroconych-do-rejestru-vat

Wyszukiwanie jest możliwe według:

- numeru NIP (NIP należy wpisywać w formacie 9999999999).

lub

- fragmentu nazwy wyszukiwanego podmiotu (fragment nazwy musi zawierać co najmniej 5 następujących po sobie znaków).

Jak wskazano w uzasadnieniu do projektu nowelizacji, celem wprowadzenie ww. wykazów jest przede wszystkim:

- ułatwienie przedsiębiorcom (innym podatnikom VAT) weryfikacji rzetelności ich kontrahentów (aktualnych i potencjalnych kontrahentów), co ma minimalizować ryzyko nieświadomego udziału w karuzelach VAT.

- ochrona podatników przed niezamierzonym udziałem w karuzelach VAT i wprowadzenie instrumentów prawnych dających im możliwość samodzielnego sprawdzenia wiarygodności aktualnych i potencjalnych kontrahentów.

Wskazać należy, iż zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) możliwość odliczenia VAT z danej faktury nie może być uzależniana od tego, czy wystawił ją podatnik, który nie został zarejestrowany do celów VAT.

W praktyce organy podatkowe badają jednak, czy podatnik otrzymujący taką fakturę dokonywał weryfikacji, czy jego kontrahent był zarejestrowany do celów VAT. Może to być zatem istotne w kontekście ewentualnego sporu co do odliczenia VAT.